Sự hội tụ của tư tưởng dân chủ và tinh thần chống ngoại xâm sẽ khiến chính phủ hiện tại bị đào thải nếu không đáp lại nguyện vọng của người dân?
Ngày 6/6, cột Quan điểm của tờ The New York Times có đăng bài viết của giáo sư Tương Lai, tức Nguyễn Phước Tương, nhà nghiên cứu xã hội học, văn hóa nổi tiếng ở Việt Nam.
Ông cũng là một trong những người khởi xướng kiến nghị 72 trình lên chính phủ trong đợt góp ý sửa đổi hiến pháp thời gian qua.
BBC xin giới thiệu với các bạn bài viết của ông nhận xét về đường lối đối nội, đối ngoại của chính phủ Việt Nam ở thời điểm hiện tại và khuyến cáo về những gì sẽ xảy ra nếu những thay đổi thực sự không xảy ra.
Bài viết có tựa đề "Những bàn chân giận dữ của Việt Nam".
Tháng trước, tòa án Việt Nam đã nặng tay tuyên án tù đối với hai sinh viên yêu nước, chống Trung Quốc chỉ mới tuổi đôi mươi là Nguyễn Phương Uyên và Đinh Nguyên Kha. Bản án này đã động đến nơi nhạy cảm nhất của linh hồn đất nước - lòng yêu nước và tinh thần dân tộc - đồng thời lật tẩy một cách công khai sự thông đồng của chính phủ với kẻ xâm lược ngoại quốc.
"Thảm kịch lớn nhất của Việt Nam đó là việc sử dụng ảo ảnh về sự chia sẻ lý tưởng xã hội chủ nghĩa của chính phủ Việt Nam làm lời bào chữa cho sự lùi bước trước mộng bành trướng của Trung Quốc, bẻ gãy phong trào dân chủ, áp đặt kiểm duyệt, đàn áp thông tin và khủng bố tinh thần người dân."
GS Tương Lai nhìn vào sự kiện xảy ra đầu tuần này, khi cảnh sát Hà Nội dẹp tan cuộc biểu tình chống Trung Quốc và bắt những người tổ chức.
Ông nói người Việt "đã chịu đựng 1.000 năm đô hộ của Trung Quốc. Trong thời kỳ đen tối và đau thương ấy, Trung Quốc đã luôn tìm cách đồng hóa người Việt Nam. Nhưng họ đã thất bại".
"Vậy mà đến hôm nay, bất chấp luật pháp quốc tế, chà đạp lên các quy tắc và giá trị đạo đức, yêu sách của Trung Quốc đã bao trùm hết Biển Đông như chiếc lưỡi bò muốn nuốt chửng vùng lãnh hải giàu trữ lượng dầu mỏ nhằm đáp ứng cho một nền kinh tế đói năng lượng đang tìm cách dành tư cách siêu cường quốc. Đây cũng là tuyến đường giao thông biển quan trọng có thể giúp Trung Quốc đạt được tham vọng của mình."
Những bước chân giận dữ
"Sự bất mãn của người dân đang lên cao ở một thời điểm mà giới lãnh đạo Việt Nam đang tỏ ra bạc nhược và yếu đuối"
Theo vị giáo sư, trước hành động của Trung Quốc, "những bước chân giận dữ đã làm rung chuyển những con đường ở Việt Nam, trong các cuộc biểu tình thể hiện sự gắn kết giữa giới trí thức và giới trẻ thành phố".
Cuộc tuần hành hiện tại không chỉ có những người căm phẫn trước thái độ của chính phủ đối với Trung Quốc, mà còn có những người nông dân, vốn bị đẩy vào cảnh nghèo khó vì chính phủ, nhân danh sở hữu toàn dân, đã lấy ruộng đất của họ mà không đền bù thích đáng.
"Trong lúc đó, các mạng lưới thiết lập qua Internet đang mọc lên như nấm sau mưa rào, thể hiện tinh thần yêu nước không ngần ngại trước sự đàn áp."
GS Tương Lai nhận định rằng sự bất mãn của người dân đang lên cao "ở thời điểm mà giới lãnh đạo Việt Nam đang tỏ ra bạc nhược và yếu đuối. Các vụ đấu đá nội bộ xảy ra khốc liệt hơn giữa phe chống Trung Quốc và phía tư tưởng bảo thủ".
Ông phân tích: "Nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa" mà giới lãnh đạo Việt Nam nói đến hiện nay, rất mập mờ và không rõ ràng. Họ đang tìm cách bấu víu vào một hệ thống chính trị lỗi thời.
"Nếu không nhờ những cải cách thị trường từ thập niên 80, nền kinh tế kế hoạch tập trung đã có thể đẩy kinh tế Việt Nam đến bờ vực sụp đổ. Tuy nhiên, những cải cách kinh tế ấy ngưng trệ bởi không được đi kèm cải cách chính trị.
Các lãnh đạo của chúng ta chưa bao giờ xây dựng một nhà nước pháp quyền và một xã hội dân sự."
'Quỵ lụy Trung Quốc'
Theo GS Tương Lai, hiện sống ở TP HCM, sau chiến thắng chống Mỹ, Việt Nam đã có được sự đồng cảm, tôn trọng và yêu mến của thế giới thế nhưng nay vì lãnh đạo Việt Nam đang cố bám lấy một hệ thống chính trị đang hấp hối và đường lối giáo điều, "tiềm năng kinh tế của Việt Nam đã giảm sút và chính phủ của chúng ta trở thành mục tiêu của sự chỉ trích của quốc tế bởi sự đàn áp tư tưởng dân chủ và vi phạm nhân quyền".
Sự chia sẻ lý tưởng xã hội chủ nghĩa với TQ là màn khói ngụy trang của chính phủ nhằm bảo vệ quyền lực của mình?
"Lãnh đạo Việt Nam ngày càng trở nên quỵ lụy trước Trung Quốc, trượt ngã ra khỏi quỹ đạo dân chủ và thụt lùi quá xa so với thế giới, một thế giới mà Việt Nam giờ đây rất cần được hội nhập để có thể tăng trưởng và phát triển."
Vị giáo sư nhận xét rằng lãnh đạo Việt Nam đang sử dụng sự chia sẻ lý tưởng xã hội chủ nghĩa [với Trung Quốc] để nhằm bảo vệ quyền lực của chính mình.
"Những ngôn từ giả tạo về mối quan hệ láng giềng hữu nghị nghe thật khôi hài."
Ông cho rằng để bảo vệ quyền lực và những nhóm lợi ích, lãnh đạo Việt Nam đã quay lưng lại với người dân.
"Một số nhà trí thức, trong đó có tôi, đã đưa ra bản kiến nghị nhằm kêu gọi đưa sự tôn trọng nhân quyền vào Hiến pháp và biến Hiến pháp thực sự đại diện cho dân chủ. Tuy nhiên kiến nghị của chúng tôi đã bị đáp lại bằng sự xúc phạm và vu khống bởi những tờ báo kiểm soát bởi chính phủ," ông cho biết.
Bài viết kết luận bằng khuyến cáo: "Một ban lãnh đạo thấu hiểu tình hình hiện nay, nhanh chóng đáp ứng nguyện vọng của người dân và đặt lợi ích quốc gia lên trên hết sẽ nhận được sự ủng hộ to lớn từ người dân, cũng như sự đồng cảm của những người bạn của Việt Nam ở nước ngoài.
Tuy nhiên, nếu như, chỉ vì muốn níu lấy ngôi vị của mình mà ... tiếp tục quay lưng lại với người dân, nếu họ tiếp tục nấp đằng sau tư tưởng lỗi thời của mình, nếu họ tiếp tục cứng đầu bám lấy cách cầm quyền phản dân chủ như hiện nay và đưa đất nước vào ngõ cụt không lối thoát, sự sụp đổ của họ là không thể tránh khỏi."
Vietnam's Angry Feet
By TUONG LAI Tuong Lai, a sociologist also known as Nguyen Phuoc Tuong, was an adviser to two Vietnamese prime ministers from 1991 to 2006. This essay was translated by The New York Times from the Vietnamese.
HO CHI MINH CITY, Vietnam — LAST month, Vietnamese courts imposed heavy sentences on two patriotic students in their early 20s who had been charged with "speaking ill of China." These charges touched the most sensitive nerve in the nation's psyche — our patriotism and spirit of nationalism — and publicly exposed the government's shady collusion with foreign aggressors.
Vietnam's greatest tragedy is that the illusion of a common socialist ideology has been used by the Vietnamese government as an excuse to allow Chinese expansionism to run rampant and to stifle democracy, censor and suppress information, and psychologically terrorize its citizens. Earlier this week, the police in Hanoi broke up an anti-China demonstration and sent the organizers to jail.
We Vietnamese are rightfully proud of building and defending our nation for thousands of years despite its perilous position, bordering a gigantic neighbor that has never abandoned its expansionist dream of devouring Vietnam. We endured 1,000 years of Chinese occupation. During that long and painful night, China constantly sought to assimilate the Vietnamese people. But they failed.
Vietnam fought off the Mongols in the 13th century and defeated other foreign aggressors during the 15th, 18th and 20th centuries. Our character was forged by these ferocious struggles. Yet today, in defiance of international law and trampling on principle and morality, China's territorial claim stretches into the South China Sea like an ox tongue trying to swallow up waters that hold in their depths a vast reserve of petroleum to feed an energy-hungry economy that dreams of attaining superpower status. It is also a vital maritime artery that would enable China to achieve its ambitions.
In response to China's actions, so-called angry feet have pounded Vietnam's streets in demonstrations that have united intellectuals and urban youth. They have been joined by farmers, who have been forced into lives of poverty because the government, under the banner of people's ownership, has expropriated their fields without providing adequate compensation. Meanwhile, Internet communications networks have sprung up like mushrooms after a heavy rainstorm, displaying a spirit of patriotism that ignores all repression.
The people's anger is rising at a time when Vietnam's leaders are showing themselves to be timid and weak. And factional fighting has been fierce and getting nastier between an anti-Chinese camp and the more doctrinaire old guard.
The "socialist-directed market economy" that Vietnam's leaders now talk about is vague and unclear. They are trying to cling to a political system that is outdated. If it hadn't been for the market reforms of the 1980s, centralized planning would have driven Vietnam's economy to the brink of collapse. However, those economic reforms stalled because there was no accompanying political reform. Our leaders never built a state that was governed by the rule of law and enjoyed a genuine civil society.
In the wake of its victory over the United States in the 1970s, Vietnam gained the sympathy, respect and admiration of peace-loving people around the world. But because our leaders insisted on maintaining a moribund political system and a dogmatic ideology, Vietnam's economic fortunes declined and our government became the target of international criticism for its repression of democracy and violations of human rights.
Vietnamese leaders became overly subservient to China, falling out of the orbit of democracy and far behind the rest of the world, a world into which Vietnam now desperately needs to integrate itself so that it can grow and develop.
China's leaders long ago discarded socialism for an unbridled right-wing capitalist system that nourishes the expansionist dreams that their forefathers never abandoned. And Vietnam's leaders are using the smoke screen of shared socialist ideology to protect their own hold on power. Their hypocritical words about being friendly neighbors are a farce.
To protect a small political elite and vested interest groups, our leaders have turned their backs on the people. A number of intellectuals, including me, have put forward a series of petitions to enshrine human rights protections in the Constitution and make it genuinely democratic. Yet our proposals have been met only with insults and slanders in government-controlled newspapers.
Our leaders must recognize that the confluence of patriotic opposition to foreign aggression and demands for democracy and human rights will lead to dramatic and unpredictable changes. The more the Vietnamese government employs violence and repression, the more it reveals its own inhumanity.
A leader who has a firm understanding of this new situation, rapidly responds to the people's will and places the national interest above all else will receive popular support as well as the sympathy of Vietnam's friends abroad.
If, however, in their effort to hang on to their crumbling thrones, our leaders turn their backs on the people, if they hide behind the tenets of an outdated ideology, if they stubbornly cling to an obsolete model of anti-democratic governance and lead our nation into a blind alley from which there is no escape, their demise will be inevitable.
Tuong Lai, a sociologist also known as Nguyen Phuoc Tuong, was an adviser to two Vietnamese prime ministers from 1991 to 2006. This essay was translated by The New York Times from the Vietnamese.
No comments:
Post a Comment